Setsubun - Văn hóa truyền thống xua đuổi ma quỷ và vận xui

Setsubun (節分: “tiết phân” – sự phân chia giữa các mùa) là ngày trước khi bắt đầu một mùa. Mặc dù có nghĩa là “tiết phân”, nhưng cụm từ này thường dùng để chỉ Setsubun của mùa xuân, gọi chính xác ra thì là Risshun (立春 – lập xuân) được tổ chức vào 3/2 hàng năm như một phần của Lễ hội Mùa xuân (春祭, - Haru Matsuri). Setsubun không phải là ngày quốc lễ, nhưng được tổ chức trong các đền chùa trên khắp nước Nhật.

Ngày lễ Setsubun

 Vào ngày này, người ta thường rắc đậu để xua đuổi ma quỷ, nghi lễ này được gọi là Mamemaki (豆撒き). Mamemaki thường được thực hiện bởi toshiotoko (年男) trong gia đình (toshiotoko ám chỉ người đàn ông sinh vào năm con giáp phù hợp với năm đó, tính theo 12 con giáp của Trung Quốc), hoặc là trưởng nam của gia đình.

Nghi thức rắc đậu

Đậu nành nướng (炒り豆 - irimame) được rắc ra khỏi cửa nhà hoặc vào một thành viên trong gia đình đang đeo mặt nạ quỷ (鬼- Oni), vừa rắc vừa nói “Oni wa soto! Fuku wa uchi!” (鬼は外! 福は内!) – có nghĩa là “Quỷ cút ra! May mắn mời vào!”. Đậu nành được cho là sẽ thanh tẩy ngôi nhà bằng cách đánh đuổi những linh hồn xấu mang vận xui ra khỏi nhà.Sau đó, cũng là một tục lệ để đưa may mắn vào nhà, người ta sẽ ăn đậu nành, mỗi hạt ứng với một tuổi, ở một số vùng, người ta ăn mỗi hạt cho một tuổi, cộng thêm một hạt để đem may mắn đến trong năm mới.

Đậu nành nướng là món không thể thiếu trong ngày lễ

Những ngày này đi chợ, các siêu thị tràn ngập các mặt hàng phục vụ cho ngày này: đỗ rang, đỗ bọc đường, đỗ nhuộm màu, mặt nạ quỷ, chùm cây đỗ khô, đầu cá trích để treo ở cổng hay hiên nhà xua quỉ…..phục vụ cho phong tục Mamemaki vào ngày Lập xuân.

Hàng hóa phục vụ cho ngày lễ

Bữa ăn chiều tập hợp đông đủ mọi người sẽ có món sushi cuộn đặt biệt, gọi là Ehoumaki (恵方巻き) - định hướng tốt lành. Một số người cho rằng phong tục ăn Ehoumaki cho bữa tối ngày Setsubun xuất hiện ở Kansai vào thời Edo. Cái tên ehomaki bắt nguồn từ khái niệm Eho, hướng mà vị thần của năm đó ngự trị. Khi ăn món sushi này người ta sẽ hướng về hướng xuất hành tốt cho năm đó, phải ăn một mạch, vừa ăn vừa cười vui vẻ  đặng cầu cho những niềm vui tốt lành của cả năm.

Nếu như norimaki thông thường được cắt thành khoanh vừa ăn thì ehoumaki được để nguyên cả cuộn dài vì người ta cho rằng nếu cắt ehoumaki sẽ làm ảnh hưởng đến vận may của năm mới. 

Ehoumaki thường được để nguyên cả cuộn dài

Cũng giống như nhiều món ăn có thể tự làm ở nhà, thành phần của nó rất đa dạng và tuỳ khẩu vị từng người. Tuy nhiên, một cuộn ehoumaki truyền thống bắt buộc phải có đủ 7 loại nhân khác nhau. 7 loại nhân này sẽ tượng trưng cho Shichifukujin (七福神) _ 7 vị thần may mắn. Một vài nguyên liệu khá phổ biến dùng làm nhân cho ehomaki là nấm shiitake, kanpyo, dưa chuột, tamagoyaki, lươn, sakura denbu, đậu phụ khô kouyadofu... tượng trưng cho sức khoẻ, hạnh phúc và thịnh vượng. Nghe cầu kỳ thế thôi nhưng cách làm thực ra cũng không phức tạp lắm. Hơn nữa, bạn hoàn toàn có thể mua ehoumaki làm sẵn được đóng gói trong những chiếc hộp nhỏ bày bán ngoài siêu thị.

Các nguyên liệu cơ bản của món ăn này

Khi ăn ehoumaki, một vật dụng không thể thiếu là một chiếc la bàn. Lý do rất đơn giản, đó là theo truyền thống bạn phải quay mặt về phía eho, hướng may mắn của năm đó. Và một điều vô cùng quan trọng nữa là phải cố gắng giữ yên lặng từ đầu đến cuối cho đến khi bạn ăn hết, nếu không thì vận may sẽ biến đi mất khi bạn nói.

Hãy cố ăn trọn vẹn cuốn ehoumaki để mang may mắn cho cả năm nhé!

Têt Nguyên Đán ở Việt Nam sắp đến rồi, kính chúc mọi người ở Việt Nam đón một cái Tết vui, an lành. Những điều chưa may mắn của năm cũ sẽ ra đi theo những thời khắc cuối cùng của năm cũ. Năm mới sẽ chỉ là những niềm vui, điều tốt lành, sức khỏe dồi dào, công việc hanh thông.

Hy vọng bài viết mang đến những thông tin bổ ích cho các bạn ^.^